OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) NEDİR?
Günlük yaşamımızda aklımıza tekrar tekrar gelen ve bizi belirli bir şekilde davranmaya zorlayan bazı düşünceler ve bunun devamında yaptığımız bazı davranışlar vardır; kara kedi görünce saçımızı çekmek, merdiven altından geçmemek, kahvaltıda yenen zeytinin tek sayıda olması gibi. Bunlar aşırıya kaçmadıkça normaldir. Peki aşırı nedir ve sorun nerede başlar? Sorun, bu takıntıların günlük hayatın akışını ciddi düzeyde bozmaya başladığı zaman ve zihninizin önemli bir kısmını işgal ettiğinde başlar yani Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) düzeyinde olduğu zaman.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ya da Takıntı Hastalığı, kelime kökeni açıdan bakıldığında obsesyon ve kompulsiyon olarak iki parçaya ayrılabilir. Obsesyon, saplantı demektir. Kişinin zihnine giren ve kişinin uzaklaştıramadığı rahatsız edici fikir ve dürtülerdir. Kişinin kontrolü dışı gelir ve aşırı sıkıntıya sebep olur. Kompulsiyon için de zorlantı diyebiliriz yani obsesyonların neden olduğu huzursuzluğu engellemek için tekrar tekrar yapılan davranışlardır. Takıntılı düşünce yani obsesyonlar takıntılı davranışı yani kompulsiyonu oluşturur. Mesela kapıyı kitlememiş olabilirim saplantılı bir düşünce yani obsesyondur, anahtarla çevirerek kapıyı kitleyip kitlemediğini kontrol etmek ise takıntılı bir davranış yani kompulsiyondur.
Obsesif Kompulsif Bozukluk bir anksiyete rahatsızlığıdır ve toplumda görülme sıklığı %1-3’tür. Takıntı hastalığı olarak da bilinmektedir. Belirli bir tanımı ve özellikleri olmasına rağmen herkes farklı şekillerde yaşar. Takıntıların içeriği, sıklığı ya da şiddeti kişiye göre değişir. Aynı takıntıya sahip kişilerin bile belirtileri ve davranış biçimleri birbirinden farklı olabilir. OKB’nin nedenleri tam olarak netlik kazanmamıştır ancak rahatsızlığın oluşmasında beyin yapısıyla ilgili biyolojik faktörler, genetik ya da çevre ile ilgili faktörlerin etkili olduğu bilinmektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluğu’na Sahip Olan Bireylerin Beyin Yapısı Nasıldır ?
Yapılan araştırmalarda, Obsesif Kompulsif Bozukluğu‘na sahip olan kişilerin beyin yapısında ve beynin bir takım işlevlerinde bazı düzensizlikler olduğu gözlemlenmiştir. Beyin görüntüleme çalışmalarıyla elde edilen bu sonuçlardan yola çıkarak bunun gerek beyin yapısı gerek vücudun diğer kısımlarıyla ilgili kendi aile yapınızı taşıdığınız göze alındığında özellikle birinci dereceden akrabalarınızdan görülen bu rahatsızlıklara sizin de yatkın olmanız muhtemeldir. Bu noktada aileden gelen yatkınlıkla beyin çalışmaları birleştirilebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluğu’nu Tetikleyen Etkenler
Obsesif Kompulsif Bozukluğu tetikleyen etkenler içerisinde stres ve bazı yaşam olayları bu bozukluğun başlamasını tetikleyebilir. Tabii ki Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ya da Takıntı Hastalığı‘nın sebebi değildir, kişide Obsesif Kompulsif Bozukluğu’na yönelik zaten var olan yatkınlık yaşanan rahatsız edici bir olaydan sonra semptomlar şeklinde ortaya çıkabilir. Mesela kendince çok kirli bulduğu bir ortamda uzun süre kalmaya maruz bırakılan birinde daha sonrasında temizlik takıntısı başlayabilir. Ama eğer o olayı yaşamasaydı, OKB olmayacaktı demek yanlış olur. Başlangıç yaşı genellikle 20’li yaşlardır. Ancak bundan daha önce veya daha sonra da başlayabilir. Erkeklerde başlangıç yaşı kadınlara göre genellikle daha erkendir. Hastalık kadınlarda ve erkeklerde aynı oranda görülmektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk – Takıntı Hastalığı Tedavisi
Obsesif Kompulsif Bozukluğu tedavisinde aile ve yakın çevreye büyük görev düşmektedir ancak bir uzman eşliğinde tedavi edilmelidir. İlaç tedavisi mi yoksa bilişsel-davranışsal terapimi uygulanacağına ancak uzmanınız karar verebilir bilinçsiz yapılan her şey hastalığınızı daha ciddi boyutlara ulaştırabilir.
Yazar: Sena KALAZ